Yếu tố nguy cơ ung thư gan và cách phòng ngừa
Trong bài viết này, chúng tôi cung cấp đến bạn đọc thông tin về các yếu tố nguy cơ ung thư gan và các cách phòng tránh căn bệnh này.
Yếu tố nguy cơ ung thư là gì?
Yếu tố nguy cơ ung thư là bất cứ điều gì làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư của một người. Mặc dù các yếu tố nguy cơ thường ảnh hưởng đến sự phát triển của ung thư nhưng hầu hết không trực tiếp gây ra ung thư.
Một số người có nhiều yếu tố nguy cơ không bao giờ phát triển ung thư, trong khi những người khác không có yếu tố nguy cơ nào lại phát triển thành ung thư.
Nhận biết các yếu tố nguy cơ của bạn và trao đổi với chuyên gia y tế sẽ giúp bạn xây dựng lối sống lành mạnh và biết cách chăm sóc sức khỏe khoa học hơn.
Các yếu tố nguy cơ ung thư gan
Các yếu tố sau đây có thể làm tăng nguy cơ phát triển ung thư gan:
- Xơ gan: Xơ gan phát triển khi các tế bào gan bị tổn thương và được thay thế bằng mô sẹo. Hầu hết bệnh nhân xơ gan ở Hoa Kỳ là do thường xuyên uống quá nhiều rượu.
Các nguyên nhân khác gây xơ gan là NAFLD (bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu), viêm gan siêu vi (loại B và C), tích lũy quá nhiều sắt trong gan do bệnh gọi là bệnh nhiễm sắc tố sắt mô, giảm lưu lượng máu đến gan do tình trạng gọi là tăng áp lực tĩnh mạch cửa và một số loại bệnh gan mạn tính hiếm gặp khác.
Những đối tượng lạm dụng rượu kết hợp và nhiễm virus viêm có nguy cơ cao mắc bệnh xơ gan và ung thư biểu mô tế bào gan (HCC). - Béo phì, NAFLD và tiểu đường: Béo phì khiến chất béo tích tụ trong gan, dẫn đến NAFLD (bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu). Trong thập kỷ qua, nhiều bằng chứng xác đáng đã cho thấy NAFLD và bệnh tiểu đường là những yếu tố nguy cơ ung thư gan đóng vai trò quan trọng.
- Viêm gan siêu vi: Virus viêm gan là loại virus lây nhiễm vào gan. Hai loại phổ biến là viêm gan B và viêm gan C. Viêm gan siêu vi là yếu tố nguy cơ ung thư gan phổ biến nhất trên toàn thế giới. Viêm gan C đã trở nên phổ biến hơn nhiều so với viêm gan B vì không có vắc-xin phòng ngừa viêm gan C.
Viêm gan siêu vi có thể lây từ người này sang người khác qua tiếp xúc với máu hoặc chất dịch cơ thể. Điều này có thể xảy ra do chấn thương tâm lý hoặc chấn thương thể chất, do dùng chung kim tiêm trong quá trình sử dụng ma túy hoặc trong quá trình xăm mình, hoặc do quan hệ tình dục. Trong trường hợp viêm gan B, thai nhi hoặc trẻ sơ sinh có thể bị nhiễm virus nếu người mẹ mắc bệnh. Điều này có thể tránh được bằng cách tiêm phòng cho em bé.
Nếu bạn bị viêm gan B hoặc C cấp tính và sau đó “loại bỏ virus” khỏi cơ thể, bạn sẽ hồi phục hoàn toàn sau đợt nhiễm trùng cấp tính. Chỉ những người không loại bỏ được virrus và bị nhiễm trùng dai dẳng mới có nguy cơ gia tăng. Bác sĩ sẽ có thể thực hiện các xét nghiệm máu để biết liệu bạn đã loại bỏ được virus hay chưa. - Tuổi: Tại Hoa Kỳ, ung thư gan nguyên phát ở người trưởng thành xảy ra thường xuyên nhất ở những người trên 60 tuổi.
- Giới tính: Đàn ông có nhiều khả năng mắc bệnh ung thư gan hơn phụ nữ.
- Yếu tố môi trường: Một số yếu tố môi trường có thể làm tăng nguy cơ ung thư gan, chẳng hạn như tiếp xúc với một số hóa chất hoặc ăn thực phẩm bị nhiễm aflatoxin. Aflatoxin là chất độc do nấm mốc tạo ra, có thể phát triển trên các loại hạt và ngũ cốc được bảo quản không tốt.
Khi các yếu tố nguy cơ ung thư gan được tích lũy – có nghĩa là có nhiều hơn 1 yếu tố nguy cơ sẽ làm tăng thêm nguy cơ phát triển ung thư gan ở một người. Ví dụ, một người mang cả viêm gan B và C có nguy cơ cao hơn người mang 1 loại virus. Tương tự, một người mắc bệnh viêm gan C cũng uống rượu có nguy cơ cao hơn.
Cách phòng ngừa ung thư gan
Các yếu tố khác nhau gây ra các loại ung thư khác nhau. Các nhà nghiên cứu tiếp tục xem xét những yếu tố nguy cơ ung thư gan cũng như cách phòng ngừa căn bệnh này.
Mặc dù không có cách nào được chứng minh là có thể ngăn ngừa hoàn toàn ung thư gan nhưng bạn có thể giảm nguy cơ mắc bệnh.
Tại Hoa Kỳ, HCC thường có thể tránh được bằng cách ngăn ngừa viêm gan siêu vi và xơ gan. Vắc-xin có thể bảo vệ những người khỏe mạnh khỏi mắc bệnh viêm gan B. Trên thực tế, Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ khuyến cáo tất cả trẻ em nên tiêm vắc-xin này.
Không có vắc-xin chống lại bệnh viêm gan C, bệnh thường liên quan đến việc lạm dụng thuốc tiêm tĩnh mạch (IV). Các ngân hàng máu luôn có quy trình kiểm tra máu được hiến tặng để đảm bảo rằng máu mang virus viêm gan không được sử dụng.
Xơ gan có thể tránh được bằng cách không lạm dụng rượu và ngăn ngừa viêm gan siêu vi. Hầu hết các nước công nghiệp phát triển đều có quy định bảo vệ con người khỏi các hóa chất gây ung thư. Tại Việt Nam, những quy định đang ngày càng được kiểm soát chặt chẽ để loại bỏ những hóa chất có thể gây ra ung thư biểu mô tế bào gan.
Ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy một số loại thuốc có thể kiểm soát tình trạng nhiễm viêm gan B hoặc C mãn tính. Điều này có thể làm giảm tình trạng viêm và tấn công các loại virus này. Đã có những tiến bộ lớn trong những năm gần đây trong điều trị bằng thuốc kháng virus, đặc biệt đối với nhiễm virus viêm gan C mãn tính. Điều này có thể có tác động tích cực lớn đến việc ngăn ngừa ung thư gan, đặc biệt nếu được thực hiện trước khi bệnh xơ gan phát triển.
Do có liên quan đến béo phì, NAFLD đang trở thành một yếu tố nguy cơ ung thư gan ngày càng quan trọng. Các chuyên gia khuyến khích mọi người tuân theo các hướng dẫn để duy trì cơ thể khỏe mạnh, chẳng hạn như duy trì cân nặng hợp lý, ăn uống cân bằng và tham gia các hoạt động thể chất vừa phải. Chuyên gia chăm sóc sức khỏe có thể giúp bạn lập kế hoạch tập luyện phù hợp dựa trên nhu cầu, khả năng thể chất và mức độ thể lực của bạn.
Phần tiếp theo trong chủ đề Ung thư gan này là Tầm soát. Nội dung này sẽ giải thích cách các xét nghiệm có thể phát hiện ung thư trước khi các dấu hiệu hoặc triệu chứng xuất hiện.
