Ung thư giai đoạn cuối bị phù chân cần xử lý ra sao?

Phù chân trong giai đoạn cuối của ung thư là một tình trạng phổ biến thường gặp ở nhiều người bệnh. Tình trạng này gây ra cơn đau khủng khiếp kết hợp với sự suy kiệt cơ thể khiến tinh thần người bệnh ảnh hưởng nghiêm trọng. Vậy, ung thư giai đoạn cuối bị phù chân cần xử lý ra sao để tốt nhất cho người bệnh? Hãy cùng khám phá trong bài viết dưới đây. 

1. Vì sao ung thư giai đoạn cuối bị phù chân?

Phù là hiện tượng các mô trong cơ thể sưng lên do sự tích tụ dịch bất thường. Dịch phù nề có thể là nước hoặc protein phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra phù nề. Ở người bệnh ung thư, đặc biệt là ung thư thận giai đoạn cuối, ung thư gan giai đoạn cuối, ung thư phổi giai đoạn cuối hay ung thư buồng trứng giai đoạn cuối thì phù là một triệu chứng phổ biến. Phù thường xuất hiện ở cẳng chân và bàn chân, đôi khi cũng có thể là ở tay, mặt, ngực, bụng…

• Các loại thuốc đích điều trị ung thư gan tốt nhất hiện nay
• Tổng quan về chữa ung thư phổi giai đoạn cuối

Nguyên nhân khiến bệnh nhân ung thư giai đoạn cuối bị phù chân thường liên quan đến các yếu tố sau:

• Do biện pháp điều trị: bệnh nhân ung thư giai đoạn cuối thường phải trải qua nhiều biện pháp điều trị như xạ trị, hóa trị hay phẫu thuật. Những biện pháp này có thể gây tổn thương hoặc tắc nghẽn sự lưu thông của máu, khiến dịch ngoại bào không được dẫn lưu trở về hệ tuần hoàn, gây triệu chứng phù.
• Do tác dụng phụ của thuốc: Việc sử dụng các loại thuốc như corticosteroids, hormone thay thế, thuốc chống viêm không steroid, và thuốc hạ huyết áp có thể gây ra các tác dụng phụ như giữ nước, suy giảm chức năng thận, rối loạn tuần hoàn, dẫn đến phù.
• Hạ protein máu: do sự suy giảm chức năng gan làm giảm khả năng sản xuất albumin, đồng thời những tổn thương ở thận có thể làm mất protein qua nước tiểu. Hệ tiêu hóa suy yếu cũng làm giảm hấp thu và chuyển hoá protein. Tất cả những yếu tố này làm giảm áp suất keo huyết tương, thúc đẩy dịch di chuyển từ lòng mạch ra mô kẽ gây phù.
• Do dị ứng: bệnh nhân ung thư giai đoạn cuối thường chức năng miễn dịch đã bị suy yếu, khiến dễ có phản ứng dị ứng. Khi đó các chất trung gian dị ứng được kích thích hoạt động mạnh mẽ, làm tăng thẩm thấu trong mao mạch gây nên tình trạng phù.  
• Do các yếu tố khác: bệnh nhân ung thư giai đoạn cuối còn hay bị phù ở bàn chân, cổ chân do ít vận động, làm tăng tụ dịch. Trường hợp khác là do các hoạt động bất thường của hệ nội tiết làm nồng độ hormon trong cơ thể bị rối loạn, dẫn đến rối loạn tuần hoàn gây ra phù. Ngoài ra, còn có nguyên nhân là người bệnh ung thư giai đoạn cuối thường gặp tình trạng đông máu bất thường, có nguy cơ hình thành huyết khối trong lòng mạch, dẫn đến tắc mạch gây phù. 

2. Dấu hiệu bệnh nhân ung thư bị phù chân

Dấu hiệu bệnh nhân ung thư giai đoạn cuối bị phù chân thường xuất hiện và phát triển từ từ nên khó nhận biết. Dù là ung thư gan giai đoạn cuối bị phù chân, ung thư thận giai đoạn cuối bị phù chân thì bệnh nhân ung thư bị phù chân đều có các dấu hiệu chung như:

• Bàn chân và mắt cá chân cảm thấy nặng nề hơn, hoạt động kém linh hoạt hơn.
• Cảm thấy tay bị bóp chặt khi nắm tay lại.
• Khó mặc quần áo, trang phục.
• Vùng da bị phù có màu sáng hơn, dày, cứng hoặc căng bóng, mất đi các nếp nhăn tự nhiên.
• Khi ấn vào vị trí phù, sẽ bị lõm xuống trong vài giây chứ không đàn hồi trở lại ngay như bình thường. 
• Người bệnh tăng cân đột ngột hoặc cân nặng tăng lên theo ngày.
• Lượng nước tiểu đột ngột giảm đi đáng kể.
• Xuất hiện thêm nhiều các triệu chứng như ho, khó thở, nhịp tim không đều…

Liên hệ ngay cho bác sĩ điều trị nếu gặp các dấu hiệu trở nặng sau:

• Bụng trở nên cứng, căng hoặc phồng lên.
• Phát hiện vùng sưng/phù có màu đỏ hoặc cảm thấy nóng khi sờ.
• Không ăn được từ 1 ngày trở lên.
• Rối loạn tiểu tiện, không thể đi tiểu hoặc chỉ đi ít trong nhiều ngày.
• Sự sưng phù chỉ xảy ra trên một cánh tay hoặc chân.
• Sưng vùng mặt và cổ, đặc biệt là vào buổi sáng.

Đối với những bệnh nhân điều trị nội trú, triệu chứng phù có thể được phát hiện nhanh chóng khi nhân viên y tế thăm khám hàng ngày. Nhưng ngược lại, nếu người bệnh điều trị ngoại trú, bản thân bệnh nhân hay người nhà phát hiện những dấu hiệu này thì cần báo ngay cho bác sĩ để được hướng dẫn phương pháp xử trí kịp thời.

• Tìm hiểu thêm Phương pháp điều trị ung thư phổi mới nhất 2024

3. Cách chăm sóc bệnh nhân ung thư giai đoạn cuối bị phù chân

Bệnh nhân ung thư ở giai đoạn cuối nói chung là nhóm cần nhận được sự quan tâm đặc biệt đối với cả sức khỏe thể chất và sức khoẻ tinh thần. Vì vậy cần xây dựng và duy trì một chế độ chăm sóc khoa học và phù hợp. Dưới đây là một số lưu ý cụ thể khi chăm sóc bệnh nhân ung thư giai đoạn cuối bị phù chân:

Chế độ dinh dưỡng

• Giảm ăn muối: mặc dù muối là một gia vị quan trọng khi nấu ăn, nhưng đối với bệnh nhân ung thư giai đoạn cuối bị phù chân cần hạn chế việc tiêu thụ muối để tránh tình trạng phù trở nên nghiêm trọng hơn. Ngoài ra, cũng nên hạn chế cả những món ăn có nhiều dầu mỡ.
• Duy trì chế độ ăn đầy đủ theo hướng dẫn của bác sĩ: bệnh nhân ung thư gan ở giai đoạn cuối thường gặp khó khăn trong việc giữ khẩu vị, dễ cảm thấy chán ăn, miệng khô… Tuy nhiên, việc ăn đúng cách, đầy đủ dinh dưỡng, đặc biệt tăng lượng protein trong chế độ ăn có thể giúp cải thiện sức khoẻ đáng kể. Hãy cố gắng đổi món, đổi cách chế biến để tìm lại khẩu vị ăn cho bệnh nhân.
• Uống nước theo hướng dẫn của bác sĩ: không nên uống quá nhiều nước hoặc dừng uống nước hoàn toàn. Bác sĩ sẽ theo dõi lượng nước tiêu thụ và lượng nước tiểu của bệnh nhân để xác định lượng nước phù hợp nên uống.
• Sử dụng các sản phẩm tăng cường sức khỏe: sử dụng thêm các sản phẩm bổ trợ cho bệnh nhân ung thư, điển hình là Fucoidan, Beta-glucan,… đã được khoa học chứng minh hỗ trợ tốt cho bệnh nhân ung thư, hỗ trợ tăng cường miễn dịch, giảm tác dụng phụ do hóa xạ trị, chống suy kiệt, mệt mỏi, hỗ trợ cải thiện tiên lượng bệnh.

Sử dụng vớ y khoa

• Vớ y khoa có thể giảm bớt triệu chứng suy tĩnh mạch như sưng, đau, và mẩn đỏ.
• Cần đảm bảo sử dụng vớ y khoa đúng cách và tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ.

Xoa bóp

• Sử dụng kem dưỡng hoặc tinh dầu xoa bóp nhẹ nhàng cho bệnh nhân.
• Xoa nhẹ từ mắt cá chân lên đến đùi để kích thích, tăng lưu thông tuần hoàn máu.

Tránh tiếp xúc với nhiệt độ cao

• Hạn chế việc tắm nước nóng hoặc tiếp xúc với ánh nắng mặt trời trong thời gian dài, điều này có thể làm tăng mức độ sưng/phù.
• Nếu cần ngâm chân, nên sử dụng nước ấm hoặc mát.

Thay đổi thuốc

• Nếu phù chân nguyên nhân do các thuốc điều trị ung thư, hãy thảo luận với bác sĩ để điều chỉnh liều lượng hoặc thay đổi loại thuốc phù hợp hơn.
• Có thể điều trị phù chân bằng thuốc lợi tiểu.

Chăm sóc da

• Nếu phù chân kèm theo tình trạng loét da, cần sử dụng thuốc kháng viêm và kháng sinh phù hợp để ngăn chặn tình trạng nhiễm trùng.
• Những biện pháp chăm sóc này cần được thực hiện dưới sự hướng dẫn của bác sĩ và nhân viên y tế để đảm bảo hiệu quả và an toàn cho bệnh nhân.

Chú ý tư thế của bệnh nhân

Cải thiện tư thế khi nằm hoặc ngồi có thể giúp giảm sưng phù và cải thiện tuần hoàn máu: 

• Kê cao chân khi nằm: khi bàn chân hoặc cẳng chân bị phù, hãy cho người bệnh nằm trên giường và đặt hai chân lên cao bằng gối.
• Khi ngồi trên ghế: khi người bệnh ngồi trên ghế, hãy cho chân được giữ cao bằng cách sử dụng ghế có chỗ đặt chân hoặc đặt chân lên một chiếc đôn có gối để kê chân.

Theo dõi thường xuyên

• Theo dõi và thông báo cho bác sĩ bất kì dấu hiệu bất thường nào nêu trên. 
• Theo dõi cân nặng của bệnh nhân 1 – 2 lần/ngày, chú ý sử dụng cùng 1 chiếc cân và cùng 1 thời điểm trong ngày, báo cáo ngay cho bác sĩ nếu thấy cân nặng bệnh nhân biến đổi bất thường.

Trên đây là một số kiến ​​thức cơ bản về cách xử lý cho bệnh nhân ung thư giai đoạn cuối bị phù chân. Nếu không được xử lý kịp thời, tình trạng này có thể gây nguy hiểm đến tính mạng của bệnh nhân. Vì vậy, người thân của bệnh nhân cần chăm sóc và theo dõi sát các dấu hiệu của phù và thông báo cho bác sĩ điều trị sớm càng tốt nếu phát hiện các dấu hiệu bất thường.

Ngoài ra, bạn đọc có bất kỳ thắc mắc nào có thể liên hệ với chúng tôi qua Fanpage hoặc để lại bình luận phía dưới để được hỗ trợ.

Có thể bạn quan tâm: Miếng dán giảm đau cho bệnh nhân ung thư mua ở đâu?